Vasi kararı nedir, Kimlere Vasi Atanır, Vasi kararı nasıl alınır, Kimler Vasi olabilir?

Ceza infaz kurumlarında 1 yıl üzeri hapis cezasına hükümlüler ile reşit olmayan çocuklar veya akıl sağlığı olanlar vb. Birçok nedenlerden dolayı hükümlülerin resmi işlemlerini onun adına yürüten kişiye vasi denmektedir.

Vasi; vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür. Kısıtlı adına her türlü işlemlerini yürütendir.

Vasiyi atama yetkisi hangi mahkemede?
Vesayet makamı, sulh hukuk mahkemesi; denetim makamı, asliye hukuk mahkemesidir. (TMK 397. madde)
Vesayet işlerinde yetki küçüğün veya kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir. İkamet ettiği yerdeki görevli Sulh Hukuk Mahkemesi'dir.

KİMLERE VASİ ATANIR?

A. Küçüklük :
Velâyet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır.
Görevlerini yaparlarken vesayeti gerektiren böyle bir hâlin varlığını öğrenen nüfus memurları, idarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.

B. Kısıtlama ;
1. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı; Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır.
Görevlerini yaparlarken vesayet altına alınmayı gerekli kılan bir durumun varlığını öğrenen idarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.
 2.  Savurganlık, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim; Savurganlığı, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır.
3. Özgürlüğü bağlayıcı ceza;  Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her ergin kısıtlanır. Cezayı yerine getirmekle görevli makam, böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen yetkili vesayet makamına bildirmekle yükümlüdür.
4. İstek üzerine:  Yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.

Önemli olan; bir kimse dinlenilmeden savurganlığı, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimi veya isteği sebebiyle kısıtlanamaz.
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlamaya ancak resmî sağlık kurulu raporu üzerine karar verilir. (Ek cümle: 06 Aralık 2019 tarih 7196/52 madde) Bu raporun tanzimi için gerektiğinde 436. Madde hükümleri uygulanır. Hâkim, karar vermeden önce, kurul raporunu göz önünde tutarak kısıtlanması istenen kişiyi dinleyebilir. (TMK 409)

KİMLER VASİ OLABİLİR?
Vesayet makamı, bu görevi yapabilecek yetenekte olan bir ergini vasi olarak atar.
Haklı sebepler engel olmadıkça, vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birini, vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atar. Bu atamada yerleşim yerlerinin yakınlığı ve kişisel ilişkiler göz önünde tutulur. Haklı sebepler engel olmadıkça, vasiliğe, vesayet altına alınacak kişinin ya da ana veya babasının gösterdiği kimse atanır.

VASİ OLAMAYACAK KİŞİLER KİMLERDİR?
A. Aşağıdaki kişiler vasiliği kabul etmeyebilirler:
1. Altmış yaşını doldurmuş olanlar,
2. Bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar,
3. Dörtten çok çocuğun velisi olanlar,
4. Üzerinde vasilik görevi olanlar,
5. Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları.

B. Aşağıdaki kişiler vasi olamazlar:
1. Kısıtlılar,
2. Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler,
3. Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar,
4. İlgili vesayet daireleri hâkimleri.

VASİ İLANI:
Atama kararı vasiye hemen tebliğ olunur.
Kısıtlamaya ve vasi atanmasına veya kısıtlanan velâyet altında bırakılmışsa buna ilişkin karar, kısıtlının yerleşim yerinde ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilân olunur. Nüfus kayıtlarına geçerek kısıtlının işlem yapması engellenir.

VASİLİĞİN AMACI NEDİR
Kısıtlanan hükümlü veya küçük çocuğun haklarını korumak onun adına her türlü yasal işlemi yapmaya yetkili olan kişinin yaptığı işlemler vesayet makamı tarafından denetlenmektedir. Vesayet makamı kısıtlanacak kişinin sosyal ve ekonomik araştırması yapar, bankada parası, ev, arsa, arazi gibi gayrimenkulleri varsa ilgili kurumlara şerh yazısını göndererek kısıtlının mağdur olmasını engeller.
Vasi kısıtlı üzerinde bulunan menkul, gayrimenkul gibi varlıklarını vesayet makamının (Sulh Hukuk Mahkemesi) izni olmadığı sürece satış veya satın alma gibi bir tasarrufta kendi başına işlem yapamaz.
Çok sorulun bir diğer soru tutuklulara vasi atanmaz. Kişinin vasi atanabilmesi için yazımızda da bahsettiğimiz üzere bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olması gerekmektedir. Hükümlü bir yıl üzeri bir hapis cezasını infaz etmeye başlaması üzerine hükümlü hakkında düzenlenen müddetname ve ilgili ceza infaz kurumu tarafından vasi atanması için örnek talep dilekçesi verilir.  Hükümlünün vasi olmasını istediği kişiyi yazar ve akabinde hükümlünün ceza infaz kurumuna girmeden önceki yerleşim yerinin adresinin bulunduğu yer vesayet makamına (sulh hukuk mahkemesine) gönderilir.

Hükümlü vasi talebinde bulunmaz ise ilgili ceza infaz kurumu müdürlüğü tarafından hükümlünün vasi adayı bildirmediğini belirterek re'sen vasi atanması için talepte bulunur. Sulh hukuk mahkemesi tarafından ziyaret, nüfus kayıtları incelenerek herhangi bir husumeti, menfaat çatışması olmayan birini atar.
Vasilik önemli bir konu olup, bu durumu göz ardı edilmemesi gerekmektedir.
adalet.tv / özel haber