Uzlaştırma'dan nasıl faydalanırım?
Adalet Bakanlığı'nın en başarılı projelerinden biri olan Uzlaştırma projesi ile ilgili bütün detayları araştırdık.
Editör: adalet.tv
18 Eylül 2020 - 15:15 - Güncelleme: 18 Eylül 2020 - 19:09
UZLAŞTIRMA SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Uzlaştırma süreci mağdur ve failin kabulüyle başlıyor ve tarafların özgür iradesiyle devam ediyor. Uzlaştırmada kararı taraflar veriyor ve anlaşma konusu edimi de yine taraflar belirliyor. Şüpheli ve mağdur görüşmeleri, uzlaştırmacılar eşliğinde gerçekleştiriliyor.
Uzlaştırma görüşmelerinde, mağdurdan veya suçtan zarar görenden özür dilenmesi, maddi veya manevi zararın karşılanması, bir kamu kurumu veya kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluş aracılığıyla yardıma muhtaç kişilere bağışta bulunulması gibi edimler belirlenebiliyor. Ayrıca kamu yararına hizmet veren kuruluşlarda çalışılması veya şüphelinin topluma faydalı birey olmasını sağlayacak programa katılması gibi yaptırımlar da bu edimler arasında yer alıyor.
Uygulamada taraflar Mehmetçik Vakfına, Şehit ve Gazi Yakınları için açılan hesaplara, Lösemili Çocuklar Vakfına, kadın sığınma evlerine, kız yetiştirme yurtlarına ve çocuk yuvalarına bağış, engelli vatandaşlarımıza akülü araba bağışı, ekonomik durumu iyi olmayan öğrencilere kırtasiye yardımı, kıyafet bağışı, fidan ve ağaç dikme, Kızılay’a kan bağışı gibi edimler kararlaştırarak uzlaşabiliyor.
Şüpheliler uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde bu edimleri yerine getirerek uyuşmazlık konusu dosya dava konusu olmadan çözüme kavuşturuluyor. Mağdurlar da suç nedeniyle uğramış oldukları zararları hızlı bir şekilde telafi etmiş oluyor. Uzlaştırma süreci mağdurlar için ücretsiz olup, fail de uzlaştığında herhangi bir ücret ödemiyor.
Uzlaşma / Uzlaştırma Kapsamına Giren Suçlar Nelerdir?
Şikayete tabi olup olmadıklarına bakılmaksızın aşağıdaki suçlar uzlaştırma kapsamındadır:
Basit kasten yaralama (m.86/1-2).
Kasten yaralama suçunun ihmali davranışla işlenmesi (m.88).
Taksirle adam yaralama suçu (m.89). Taksirle yaralama suçu bilinçli taksirle işlense dahi uzlaştırma kapsamında olan suçlar arasındadır.
Tehdit suçu (m.106/1).
Konut dokunulmazlığını ihlal Suçu (m. 116).
İş ve çalışma hürriyetini ihlal suçu ((madde 117, birinci fıkra; madde 119, birinci fıkra (c) bendi),
Basit hırsızlık Suçu (m. 141). Ayrıca nitelikli hırsızlık suçu (m. 142/1, 2, 3) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırmaya tabi olan suçlardandır. Hırsızlık suçlarında daha az cezayı gerektiren haller de uzlaşma kapsamına giren suçlardandır (m.144/1).
Dolandırıcılık suçu (m.157). Ayrıca nitelikli dolandırıcılık suçu (m. 158/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlendiği takdirde uzlaşmaya tabi olan suçlardandır.
Güveni kötüye kullanma suçu (m.155).
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu (m. 165).
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (madde 234).
Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239)
Aşağıdaki şikayete tabi suçlar da uzlaştırma kapsamındadır:
İcra - iflas suçları,
Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu (m.123/1).
Hakaret Suçu (m. 125/1-2-3). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu ve cumhurbaşkanına hakaret suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan değildir.
Kişinin hatırasına hakaret suçu (m. 130/1, 2). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hatırasına hakaret suçu uzlaşma tabi olan suçlardan değildir.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal Suçu (m. 132/1, 2, 3).
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (m.133/1, 2, 3).
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (m.134/1, 2).
Kullanma hırsızlığı suçu (m.146/1).
Mala zarar verme suçu (m.151/1, 2). Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri de (m. 152/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişilerin zararına işlendiği takdirde uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlı olup uzlaşmaya tabidir. (m. 153/1).
Hakkı olmayan yere tecavüz suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır (m.154/1, 2, 3).
Bedelsiz senedi kullanma suçu (m.156/1).
Dolandırıcılıkta daha az cezayı gerektiren hal uzlaştırma kapsamındadır (m.159/1).
Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (m.160/1).
Hileli iflas suçu (m. 161/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Taksirli iflas suçu (m. 162/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Karşılıksız yararlanma suçu (m. 163/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi (m. 164/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Bilgi vermeme suçu (m. 166/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (m. 209/1).
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (m. 233/1).
Uzlaştırma süreci mağdur ve failin kabulüyle başlıyor ve tarafların özgür iradesiyle devam ediyor. Uzlaştırmada kararı taraflar veriyor ve anlaşma konusu edimi de yine taraflar belirliyor. Şüpheli ve mağdur görüşmeleri, uzlaştırmacılar eşliğinde gerçekleştiriliyor.
Uzlaştırma görüşmelerinde, mağdurdan veya suçtan zarar görenden özür dilenmesi, maddi veya manevi zararın karşılanması, bir kamu kurumu veya kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluş aracılığıyla yardıma muhtaç kişilere bağışta bulunulması gibi edimler belirlenebiliyor. Ayrıca kamu yararına hizmet veren kuruluşlarda çalışılması veya şüphelinin topluma faydalı birey olmasını sağlayacak programa katılması gibi yaptırımlar da bu edimler arasında yer alıyor.
Uygulamada taraflar Mehmetçik Vakfına, Şehit ve Gazi Yakınları için açılan hesaplara, Lösemili Çocuklar Vakfına, kadın sığınma evlerine, kız yetiştirme yurtlarına ve çocuk yuvalarına bağış, engelli vatandaşlarımıza akülü araba bağışı, ekonomik durumu iyi olmayan öğrencilere kırtasiye yardımı, kıyafet bağışı, fidan ve ağaç dikme, Kızılay’a kan bağışı gibi edimler kararlaştırarak uzlaşabiliyor.
Şüpheliler uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde bu edimleri yerine getirerek uyuşmazlık konusu dosya dava konusu olmadan çözüme kavuşturuluyor. Mağdurlar da suç nedeniyle uğramış oldukları zararları hızlı bir şekilde telafi etmiş oluyor. Uzlaştırma süreci mağdurlar için ücretsiz olup, fail de uzlaştığında herhangi bir ücret ödemiyor.
Uzlaşma / Uzlaştırma Kapsamına Giren Suçlar Nelerdir?
Şikayete tabi olup olmadıklarına bakılmaksızın aşağıdaki suçlar uzlaştırma kapsamındadır:
Basit kasten yaralama (m.86/1-2).
Kasten yaralama suçunun ihmali davranışla işlenmesi (m.88).
Taksirle adam yaralama suçu (m.89). Taksirle yaralama suçu bilinçli taksirle işlense dahi uzlaştırma kapsamında olan suçlar arasındadır.
Tehdit suçu (m.106/1).
Konut dokunulmazlığını ihlal Suçu (m. 116).
İş ve çalışma hürriyetini ihlal suçu ((madde 117, birinci fıkra; madde 119, birinci fıkra (c) bendi),
Basit hırsızlık Suçu (m. 141). Ayrıca nitelikli hırsızlık suçu (m. 142/1, 2, 3) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırmaya tabi olan suçlardandır. Hırsızlık suçlarında daha az cezayı gerektiren haller de uzlaşma kapsamına giren suçlardandır (m.144/1).
Dolandırıcılık suçu (m.157). Ayrıca nitelikli dolandırıcılık suçu (m. 158/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlendiği takdirde uzlaşmaya tabi olan suçlardandır.
Güveni kötüye kullanma suçu (m.155).
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu (m. 165).
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (madde 234).
Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239)
Aşağıdaki şikayete tabi suçlar da uzlaştırma kapsamındadır:
İcra - iflas suçları,
Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu (m.123/1).
Hakaret Suçu (m. 125/1-2-3). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu ve cumhurbaşkanına hakaret suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan değildir.
Kişinin hatırasına hakaret suçu (m. 130/1, 2). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hatırasına hakaret suçu uzlaşma tabi olan suçlardan değildir.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal Suçu (m. 132/1, 2, 3).
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (m.133/1, 2, 3).
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (m.134/1, 2).
Kullanma hırsızlığı suçu (m.146/1).
Mala zarar verme suçu (m.151/1, 2). Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri de (m. 152/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişilerin zararına işlendiği takdirde uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlı olup uzlaşmaya tabidir. (m. 153/1).
Hakkı olmayan yere tecavüz suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır (m.154/1, 2, 3).
Bedelsiz senedi kullanma suçu (m.156/1).
Dolandırıcılıkta daha az cezayı gerektiren hal uzlaştırma kapsamındadır (m.159/1).
Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (m.160/1).
Hileli iflas suçu (m. 161/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Taksirli iflas suçu (m. 162/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Karşılıksız yararlanma suçu (m. 163/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi (m. 164/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Bilgi vermeme suçu (m. 166/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse uzlaştırma kapsamında olan suçlardandır.
Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (m. 209/1).
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (m. 233/1).
