Savaş ve ekonomik krizle boğuşan Yemen'de yüzlerce kişi gözlerini kaybetme tehdidi altında

MUHAMMED EL VAFİ - Uzun yıllardır iç savaşın sürdüğü Yemen'de kötüleşen ekonomik koşulların yanı sıra sağlık hizmetlerindeki eksiklikler nedeniyle yüzlerce kişi körlük ya da görme kaybı tehdidiyle karşı karşıya.

Savaşın bölgeleri paramparça, ekonomiyi altüst ettiği Yemen'de sağlık kurumlarının yıkılması ya da bir kısmının askeri kışlaya dönüştürülmesi sonucu sağlık hizmetlerinde tam bir "yokluk" yaşanıyor.

Yemenliler özellikle göz hastalıkları konusunda neredeyse 5 yıldır uzman doktor bulamamaktan şikayet ediyor. Yaşadığı bölgede göz hastalıkları merkezi bulunmayan Yemenlilerden bir kısmı tedavi umuduyla başka bölgelerdeki yakınlarının yanına gitmeye çalışıyor.

- Yemen'de her bölgenin sorunu farklılık gösteriyor

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) istatistiklerine göre Yemen'deki sağlık tesislerinin yaklaşık yarısı hizmet dışı durumda; diğer yarısı da kapasitesinin yarısıyla hizmet veriyor.

Yemen Sağlık Bakanı Kasım Buhaybih, "Yemen'deki sağlık durumu bir valilikten diğerine farklılık gösteriyor. Sağlık ve insani ihtiyaçlar açısından büyük sıkıntılar var." dedi.

Buhaybih, Hacce'nin sınır bölgelerinde yer alan ilçelerin, her yönden kuşatılmış durumda olduğu için daha fazla devlet desteğine ihtiyaç duyduğunu belirtti.

Hacce iline bağlı Hayran ilçesi sağlık ofisi müdürü Tarık Misvaek Hiba ise bölgedeki sağlık hizmetlerinin seviyesinin çok düşük olmasının ve hastalıkların yayılmasının Husiler tarafından uygulanan kuşatmaya bağlı olduğunu ifade etti.

Hiba, göz hastalıkları konusunda uzmanlaşmış sağlık merkezleri ile personelin daha çok büyük şehirlerde yoğunlaştığını ve "boğucu bir kuşatmanın" yaşandığı bölgelerde bulunmadığını söyledi.

Hacce iline bağlı Midi sahil ilçesindeki El-Ceda Sağlık Merkezinde görev yapan doktor İslam Fuad, "Bu kuşatma altındaki nüfusa oranla günden güne artan vakaların sayısı gözönüne alındığında durum çok kritik." diye konuştu.

Fuad, muayene, kontrol, teşhis ve tedavi için gerekli tıbbi ekipmanın yeterli olmadığını kaydetti.

Bölgede 800'ü aşan kayıtlı ve tedavi görmeyen vakaların yaklaşık 700'ünün katarakt, 100'ünün pterjiyum (göz eti yürümesi ya da kuş kanadı), 20'sinin göz tansiyonu olduğunu aktaran Fuad, şunları söyledi:

"Kırsal kesimde yaşlı nüfus başta olmak üzere hastalıkla ilgili bilinç düzeyinin düşük olması, teşhis ve cerrahi müdahalenin gecikmesi, vaka sayısının artmasına neden oluyor; bunun sonucunda tam görme kaybı gibi daha büyük komplikasyonların oranı yükseliyor."

- Göz hastalığının yaşam standartlarını etkilemesi

Bir gözünde körlüğe, diğerinde ise ciddi görme bozukluğuna yol açan bir göz hastalığından muztarip Yemenli Abduhu Ahmed Tayyib, AA muhabirine, yaşadığı zorlukları anlattı.

Yüzlerce kişinin buna benzer hastalıklara yakalandığına dikkati çeken Tayyib, 4 yılı aşkın süredir devamlı ağrı ve acı çektiğini söyledi.

Tayyib, 40'lı yaşların başında olmasına rağmen özellikle hastalıktan sonra hayatının üzüntü ve umutsuzluk içinde geçtiğini dile getirdi.

Daha önce çiftçilik ve hayvan yetiştiriciliği yaptığını aktaran Tayyib, "Çocukluğumdan beri çalıştığım, ekmeğimi çıkardığım işi yapamaz oldum; geçimimi sağlayamıyorum. Eşimden ayrıldığımdan beri günlük işlerime anne-babam yardım eder oldu." dedi.

- Ülke dışında tedavinin maliyeti yüksek

72 yaşındaki Mehdi Habeş Ati ise göz rahatsızlıklarının tedavisi için Suudi Arabistan'a gitmeye karar verdiğini, ancak 8 bin Suudi Arabistan riyali (yaklaşık 2 bin dolar) aşan tedavi masrafları nedeniyle geri dönmek zorunda kaldığını belirtti.

Ati, geçici bir çıkış yolu şeklinde değerlendirdiği bu çözümden de eli boş döndüğünü söyledi.

- Kısıtlı imkanlar hastalığın teşhisini de zorlaştırıyor

Yemenli 4 yaşındaki Abdullah Muhammed, uyurken başına taş isabet etmesi sonucu görme yetisini tamamen kaybetti.

Abdullah'ın annesi, "Oğlumun başına taş isabet ettikten 15 sonra gözlerini kaybetmesi karşısında şaşkınım. Hem şaşkın hem de çok üzgünüm." dedi.

Yemenli kadın, doktorun kendilerine teşhis ve tedavi için daha kapsamlı bir sağlık merkezine gitmelerini salık verdiğini dile getirdi.

- Yemen'deki iç savaş ve insani kriz

Yemen'deki İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

BM'ye göre, dünyanın en büyük insani krizlerinden birinin yaşandığı Yemen'de 30 milyonluk nüfusun yüzde 80'i insani yardıma ve korunmaya ihtiyaç duyuyor.