Mahkeme hakimi seçim kazanan belediye başkanını kutlayabilir mi?
Yargıtay tarafından verilen karar ile mahkemelerde görev yapan yapan hakimlerin, seçimleri kazanan belediye başkanlarını tebrik etmeleri hususunda etik değerler yönünden değerlendirme yapıldığı anlaşıldı.
Editör: adalet.tv
09 Eylül 2023 - 19:36 - Güncelleme: 09 Eylül 2023 - 19:44
Hakimin, belediye başkanı veya milletvekili seçilmeleri dolayısıyla yakın arkadaşlarını sosyal medya üzerinden kutlamasının ya da makamlarında hayırlı olsun ziyaretinde bulunmasının yargı etiği ilkelerine uygun olmadığı yönünde Yargıtay tarafından karar verilmiştir.
Etik değerlendirme
Hakimin, yeni seçilen belediye başkanını ya da milletvekilini, sosyal medya üzerinden kutlaması halinde, bu durumun herkes tarafından bilinebileceği ve görünebileceği açıktır. Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri’nin 4.7’nci maddesi ise hâkimlerin siyasi paylaşım yapmalarını açıkça yasaklamaktadır.
Bu itibarla, belli bir partiye mensup olsun ya da olmasın bir milletvekiline ya da belediye başkanına sosyal medya üzerinden kutlama mesajı gönderilmesi m.4.7’de yer alan siyasi paylaşım yasağı kapsamındadır. Bu itibarla, hâkimin yakın arkadaşı dahi olsa yeni seçilen bir belediye başkanını ya da milletvekilinisosyal medya aracılığıyla kutlaması yargı etiği ilkelerine uygun değildir. Bangalor Yargı Etiği Sistemi bakımından da aynı yorum geçerlidir.
Yukarıdaki paragrafta açıklanan sanal durumun, gerçek hayattaki görüntüsünün bir benzeri olan “makamda hayırlı olsun” ziyaretinde bulunulması da hâkimin, yasama ve yürütme organının etkisinden uzak olmasının yanı sıra “makul bir kişinin gözünde, bu türden ilişki ve etkilerden uzak olduğunu…” da gösterme ödevi ile tutarlı sayılamaz. Öte yandan hâkimin, bağımsızlığı konusunda halkın güvenini yükseltecek şekilde davranma ödevi de bulunmaktadır. Yapılacak ziyaret sırasında makamda bulunan muhtemelen sayısı kalabalık kişilerin varlığı, çekilen fotoğraflar ve diğer görüntülerin toplumun erişimine açılma olasılığının yüksek olması gibi hususlar dikkate alındığında, toplumda oluşabilecek algı, hâkimin bağımsızlığı konusunda halkın güvenini yükseltecek şekilde davranma ödevi ile uyumlu değildir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken başka bir hüküm de Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri’nin 4.6 maddesidir. Bu maddeye göre, “Hâkim, siyasi niteliğe bürünmüş, çekişmeli tartışmalara aleni olarak katılmaktan ve görüş bildirmekten kaçınır.”
Seçim sırasında yapılan konuşmalar ve tartışmalar bazen oldukça çetin geçebilmekte ve siyasi parti üyesi olanlar ya da parti taraftarları arasında çok ciddi gerginlikler yaşanabilmektedir. Bu durumda, sosyal medya aracılığıyla ya da toplum tarafından bilinir ve görünür şekilde makamda hayırlı olsun ziyaretinde bulunulmasının, seçimi kazanamayan diğer partilerin taraftarları ile toplum tarafından nasıl yorumlanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle, hâkimin bu tür davranışlarının siyasi niteliğe bürünmüş tartışmalarda sanki bir tarafın görüşünü benimsemiş ya da taraf olmuş gibi bir konuma düşebileceği dikkate alınmalıdır.
Bazı hallerde, seçim sürecinde yapılan konuşma ve tartışmaların seçimden sonra da gündeme gelmesi ve hatta yargılama konusu olması gibi risklerin doğabileceği göz ardı edilmemelidir.
4.3. Karşılaştırmalı yargı etiği uygulamaları açısından konu değerlendirildiğinde, hâkimlerin politikacılar ile olan ilişkilerinde mümkün olduğunca mesafeli durmaları genel kabul gören bir ilkedir. Hâkimin, siyasal veya sosyal bakış açılarından bağımsız olarak tüm insanlara hizmet etmesi nedeniyle, makul ölçüde ve mümkün olduğunca herkesin güvenini korumaya çalışması etik bir sorumluluktur.
Bu sebeple hâkimin, makul bir kişinin gözüyle siyasi partizan olarak görünebileceği tartışmalı durumlara dâhil olmaktan kaçınmak için mümkün olduğu ölçüde dikkatli olması, Bangalor Yargı Etiği İlkelerinin Sistemi bakımından bir zorunluluk olarak değerlendirilmektedir.
Eşi olsa bile bir politikacının siyasi görüşünü ya da politik bir makam için aday olmasını eylemli ya da eylemsiz olarak onayladığı şeklinde görüntü oluşturmamak için hâkimin çaba göstermesi ve ayrıca bu konuda uyanık olması gerektiği kabul edilmektedir.
Hâkimin, yakın bir arkadaşının belediye başkanı ya da milletvekili olarak seçilmesini sosyal medya aracılığıyla kutlamasının ya da makamında hayırlı olsun ziyaretinde bulunmasının yargı etiği ilkelerine aykırı olması, bu kişilerle her türlü şahsi ilişkilerini kesmesi gerektiği anlamına gelmemektedir.
Hakim, çok yakın bir arkadaşını telefonla arayabilir, özel mesaj gönderebilir, özellikle hâkimlik mesleğine girmeden önceki mahalle veya gençlik arkadaşları ya da yakın dostları ile insani ve sosyal ilişkilerini sürdürebilir. Ancak, bu tür davranışlarında yukarıda etraflıca açıklanan yargı etiği ilkelerine uygun davranması zorunludur.
Bu konuda dikkat edilmesi gereken bir husus da hâkimin, hâkimlik mesleğinin itibarını kendisi veya başkası için kullandırmamasıdır.
Gerek sosyal medya kullanımı gerekse makamda hayırlı olsun ziyaretinde bulunulmasının sağladığı aleniyet ile topluma iletilen mesajın, diğer siyasi partiler, parti taraftarları, hâkimler, avukatlar ve yargı personeli ile toplumda nasıl bir algı oluşturabileceğini hâkim daima göz önünde bulundurmalıdır.
KARAR: Başvurucunun, belediye başkanı ve milletvekili seçilmeleri dolayısıyla yakın arkadaşlarını sosyal medya üzerinden kutlamasının ya da makamlarında hayırlı olsun ziyaretinde bulunmasının yargı etiği ilkelerine uygun olmadığına, Tavsiye niteliğindeki bu kararın başvurucuya tebliğine, Kararın kişisel verilerden arındırılmış bir nüshasının Yargıtay’ın kurum içi ağında (intranette) yayınlanmasına, ... tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Etik değerlendirme
Hakimin, yeni seçilen belediye başkanını ya da milletvekilini, sosyal medya üzerinden kutlaması halinde, bu durumun herkes tarafından bilinebileceği ve görünebileceği açıktır. Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri’nin 4.7’nci maddesi ise hâkimlerin siyasi paylaşım yapmalarını açıkça yasaklamaktadır.
Bu itibarla, belli bir partiye mensup olsun ya da olmasın bir milletvekiline ya da belediye başkanına sosyal medya üzerinden kutlama mesajı gönderilmesi m.4.7’de yer alan siyasi paylaşım yasağı kapsamındadır. Bu itibarla, hâkimin yakın arkadaşı dahi olsa yeni seçilen bir belediye başkanını ya da milletvekilinisosyal medya aracılığıyla kutlaması yargı etiği ilkelerine uygun değildir. Bangalor Yargı Etiği Sistemi bakımından da aynı yorum geçerlidir.
Yukarıdaki paragrafta açıklanan sanal durumun, gerçek hayattaki görüntüsünün bir benzeri olan “makamda hayırlı olsun” ziyaretinde bulunulması da hâkimin, yasama ve yürütme organının etkisinden uzak olmasının yanı sıra “makul bir kişinin gözünde, bu türden ilişki ve etkilerden uzak olduğunu…” da gösterme ödevi ile tutarlı sayılamaz. Öte yandan hâkimin, bağımsızlığı konusunda halkın güvenini yükseltecek şekilde davranma ödevi de bulunmaktadır. Yapılacak ziyaret sırasında makamda bulunan muhtemelen sayısı kalabalık kişilerin varlığı, çekilen fotoğraflar ve diğer görüntülerin toplumun erişimine açılma olasılığının yüksek olması gibi hususlar dikkate alındığında, toplumda oluşabilecek algı, hâkimin bağımsızlığı konusunda halkın güvenini yükseltecek şekilde davranma ödevi ile uyumlu değildir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken başka bir hüküm de Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri’nin 4.6 maddesidir. Bu maddeye göre, “Hâkim, siyasi niteliğe bürünmüş, çekişmeli tartışmalara aleni olarak katılmaktan ve görüş bildirmekten kaçınır.”
Seçim sırasında yapılan konuşmalar ve tartışmalar bazen oldukça çetin geçebilmekte ve siyasi parti üyesi olanlar ya da parti taraftarları arasında çok ciddi gerginlikler yaşanabilmektedir. Bu durumda, sosyal medya aracılığıyla ya da toplum tarafından bilinir ve görünür şekilde makamda hayırlı olsun ziyaretinde bulunulmasının, seçimi kazanamayan diğer partilerin taraftarları ile toplum tarafından nasıl yorumlanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle, hâkimin bu tür davranışlarının siyasi niteliğe bürünmüş tartışmalarda sanki bir tarafın görüşünü benimsemiş ya da taraf olmuş gibi bir konuma düşebileceği dikkate alınmalıdır.
Bazı hallerde, seçim sürecinde yapılan konuşma ve tartışmaların seçimden sonra da gündeme gelmesi ve hatta yargılama konusu olması gibi risklerin doğabileceği göz ardı edilmemelidir.
4.3. Karşılaştırmalı yargı etiği uygulamaları açısından konu değerlendirildiğinde, hâkimlerin politikacılar ile olan ilişkilerinde mümkün olduğunca mesafeli durmaları genel kabul gören bir ilkedir. Hâkimin, siyasal veya sosyal bakış açılarından bağımsız olarak tüm insanlara hizmet etmesi nedeniyle, makul ölçüde ve mümkün olduğunca herkesin güvenini korumaya çalışması etik bir sorumluluktur.
Bu sebeple hâkimin, makul bir kişinin gözüyle siyasi partizan olarak görünebileceği tartışmalı durumlara dâhil olmaktan kaçınmak için mümkün olduğu ölçüde dikkatli olması, Bangalor Yargı Etiği İlkelerinin Sistemi bakımından bir zorunluluk olarak değerlendirilmektedir.
Eşi olsa bile bir politikacının siyasi görüşünü ya da politik bir makam için aday olmasını eylemli ya da eylemsiz olarak onayladığı şeklinde görüntü oluşturmamak için hâkimin çaba göstermesi ve ayrıca bu konuda uyanık olması gerektiği kabul edilmektedir.
Hâkimin, yakın bir arkadaşının belediye başkanı ya da milletvekili olarak seçilmesini sosyal medya aracılığıyla kutlamasının ya da makamında hayırlı olsun ziyaretinde bulunmasının yargı etiği ilkelerine aykırı olması, bu kişilerle her türlü şahsi ilişkilerini kesmesi gerektiği anlamına gelmemektedir.
Hakim, çok yakın bir arkadaşını telefonla arayabilir, özel mesaj gönderebilir, özellikle hâkimlik mesleğine girmeden önceki mahalle veya gençlik arkadaşları ya da yakın dostları ile insani ve sosyal ilişkilerini sürdürebilir. Ancak, bu tür davranışlarında yukarıda etraflıca açıklanan yargı etiği ilkelerine uygun davranması zorunludur.
Bu konuda dikkat edilmesi gereken bir husus da hâkimin, hâkimlik mesleğinin itibarını kendisi veya başkası için kullandırmamasıdır.
Gerek sosyal medya kullanımı gerekse makamda hayırlı olsun ziyaretinde bulunulmasının sağladığı aleniyet ile topluma iletilen mesajın, diğer siyasi partiler, parti taraftarları, hâkimler, avukatlar ve yargı personeli ile toplumda nasıl bir algı oluşturabileceğini hâkim daima göz önünde bulundurmalıdır.
KARAR: Başvurucunun, belediye başkanı ve milletvekili seçilmeleri dolayısıyla yakın arkadaşlarını sosyal medya üzerinden kutlamasının ya da makamlarında hayırlı olsun ziyaretinde bulunmasının yargı etiği ilkelerine uygun olmadığına, Tavsiye niteliğindeki bu kararın başvurucuya tebliğine, Kararın kişisel verilerden arındırılmış bir nüshasının Yargıtay’ın kurum içi ağında (intranette) yayınlanmasına, ... tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
FACEBOOK YORUMLAR