Savcı, kamu adına hareket eden, ceza yargılamasında önemli bir rol üstlenen yargı mensubudur. Bir suçun işlendiğine dair ihbar, şikâyet veya doğrudan tespitte bulunması durumunda, olayı araştırmak ve soruşturmakla görevlidir. Savcı, soruşturmanın sonunda suçun işlendiğine kanaat getirirse iddianame hazırlar ve kamu davasını açar. Görevi gereği tarafsız ve bağımsız bir şekilde, sadece hukuka ve delillere dayanarak hareket eder.
Savcıların görevleri yalnızca dava açmakla sınırlı değildir. Ceza yargılamasının her aşamasında aktif rol alırlar. İşte savcıların başlıca görev ve sorumlulukları:
Suç ihbarlarını ve şikayetleri değerlendirerek gerekli soruşturmaları başlatmak,
Delil toplama sürecini yönetmek ve adli kolluk birimlerine talimat vermek,
Gerekli durumlarda arama, el koyma ve gözaltı işlemlerini talep etmek,
Şüpheli ya da sanığın sorgulanmasına nezaret etmek,
Kasten veya taksirle adam öldürme gibi olaylarda ölen kişilerin adli muayenelerini takip etmek,
Suç işlendiğine kanaat getirilmesi durumunda iddianame hazırlayarak mahkemeye sunmak,
Mahkeme sürecinde kamu adına davayı takip etmek, mağdur haklarını ve kamu düzenini korumak.
Türkiye’de savcı olabilmek için yerine getirilmesi gereken birtakım eğitim ve sınav süreçleri vardır. Cumhuriyet savcısı olmak isteyen kişilerin izlemesi gereken yol şu şekildedir:
Hukuk Fakültesi Mezuniyeti: Öncelikle Türkiye’deki ya da YÖK tarafından denkliği tanınmış yurtdışındaki bir üniversitenin 4 yıllık Hukuk Fakültesinden mezun olunmalıdır.
Kariyer Sınavları: Adalet Bakanlığı ile ÖSYM iş birliğinde düzenlenen savcılık sınavında başarılı olunmalıdır.
Mülakat ve Güvenlik Soruşturması: Yazılı sınavı geçen adaylar mülakata alınır. Aynı zamanda güvenlik soruşturmasından da geçmeleri gerekir.
Staj Dönemi: Başarılı adaylar stajyer savcı olarak göreve başlar. Staj dönemi boyunca teorik ve pratik eğitimler verilir.
Asli Göreve Atama: Staj sürecini başarıyla tamamlayan kişiler, Cumhuriyet savcısı olarak atanır.
Danıştay savcısı olabilmek için yalnızca Hukuk Fakültesi değil, İktisadi ve İdari Bilimler, İktisat veya Maliye gibi bölümlerden de mezun olunabilir. Adaylar idari yargı hâkimliği sınavına girer. Bu sınavı kazanan adaylar idari hâkim adayı olarak göreve başlar ve mesleki yeterlilik kazandıktan sonra Danıştay savcılığına atanabilir.
Savcı olarak görev yapan kişilerin mezun olduğu başlıca üniversiteler şunlardır:
İstanbul Üniversitesi
Ankara Üniversitesi
Selçuk Üniversitesi
Marmara Üniversitesi
Dokuz Eylül Üniversitesi
Bu üniversiteler hukuk eğitimi açısından Türkiye’nin en köklü ve tercih edilen kurumları arasında yer almaktadır.
Savcıların çoğunluğu Hukuk Fakültesi mezunudur. Ancak Danıştay savcılığı gibi özel alanlarda farklı bölümlerden mezun olanlar da görev alabilir. İşte savcılık pozisyonu için mezun olunan en yaygın bölümler:
Hukuk
Almanca Öğretmenliği
İstatistik
Özel Eğitim Öğretmenliği
Burada dikkat çeken nokta, bazı kişilerin önce farklı alanlardan mezun olup daha sonra Hukuk eğitimi alarak bu göreve gelmesidir.
Savcı olmak isteyen kişilerde bazı kişilik özelliklerinin bulunması önemlidir. Bunlar:
Tarafsızlık ve adalet duygusu,
Analitik düşünme ve hızlı karar alma becerisi,
Güçlü bir hafıza ve detaylara dikkat,
Yüksek etik değerler,
Hukuki mevzuatı yakından takip etme yeteneği.
Bu özellikler, savcılık mesleğini hem daha etkili yapabilmeyi hem de kamu güvenini kazanmayı sağlar.
Türkiye'de görev yapan savcıların çoğu lisans mezunudur. Ancak son yıllarda yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim alan savcıların sayısı da artmaktadır. Bu durum hem akademik donanımın hem de uzmanlaşmanın önemini ortaya koymaktadır.