Ceza Artışları Suç Oranlarını Düşürüyor Mu?

Emekli savcı ve halen avukatlık görevini sürdüren Bülent Cansu, cezaların artırılmasının suçlar üzerinde caydırıcı bir etki yaratmadığını belirterek dikkat çekici açıklamalarda bulundu.

Cansu, Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde 02 Aralık 2016’da yapılan değişikliği örnek gösterdi. Değişiklikle birlikte dolandırıcılık suçunun temel cezası “iki yıldan yedi yıla” aralığından “üç yıldan on yıla” çıkarıldı. Ancak bu düzenlemeye rağmen suç oranlarında ciddi bir yükseliş yaşandı.

Verilere göre:

• 2018’de dolandırıcılık suçlarında %34 artış,
• 2021’de %43 artış,
• 2022’de %40 artış yaşandı.
  Genel tabloya bakıldığında ise 2015 yılına kıyasla 2024’te dolandırıcılık suçlarında 4,5 kat artış görüldü.

Cansu, bu durumun sadece dolandırıcılık suçlarıyla sınırlı olmadığını, cezası artırılan diğer suçlarda da benzer bir tabloyla karşılaşıldığını ifade etti.

“Bu sonuç, suçların işlenme oranlarını belirleyen temel etkenlerin ceza miktarından ziyade sosyo-ekonomik ve toplumsal faktörler olduğunu gösteriyor.” diyen Cansu, yalnızca cezaların artırılmasının çözüm olmayacağını, suçun kökeninde yatan ekonomik ve sosyal sorunların çözülmesi gerektiğini vurguladı.

Uzmanlar da Aynı Görüşte

Kriminoloji uzmanları da uzun süredir benzer uyarılarda bulunuyor. Yapılan akademik araştırmalarda, suç oranlarının doğrudan ceza miktarıyla değil, yakalanma riskiyle ve toplumsal refah düzeyiyle daha çok bağlantılı olduğu belirtiliyor.

• Yakalanma ihtimali düşükse, cezanın yüksekliği suç işleme kararını değiştirmiyor.
• Ekonomik kriz dönemlerinde dolandırıcılık, hırsızlık ve sahtecilik gibi suçlarda artış gözleniyor.
• Eğitim ve sosyal politikalar güçlü olduğunda ise suç oranlarının düştüğü tespit ediliyor.