Günümüzde evlilik birliğinin çeşitli sebeplerle sürdürülememesi halinde, tarafların medeni bir şekilde ayrılma yoluna gitmesi önem kazanmıştır. Bu noktada en çok başvurulan hukuki yöntemlerden biri de anlaşmalı boşanmadır. Peki anlaşmalı boşanma ne demektir?
Anlaşmalı boşanma, eşlerin evlilik birliğini sona erdirmek konusunda karşılıklı olarak mutabık kaldığı, boşanmanın tüm maddi ve manevi sonuçları üzerinde anlaşmaya vardığı, hızlı ve çekişmesiz bir boşanma türüdür. Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesinde düzenlenmiştir.
Bu tür boşanmada önemli olan, eşlerin her konuda uzlaşmış olması ve bu uzlaşmanın bir protokol ile yazılı şekilde mahkemeye sunulmasıdır. Mahkeme, bu protokolün ve eşlerin iradelerinin özgürce verildiğini onayladıktan sonra boşanmaya karar verir.
Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için kanunen bazı koşulların sağlanması gerekir. Bu şartlar şu şekildedir:
Türk Medeni Kanunu’na göre anlaşmalı boşanma için evlilik süresinin en az 1 yıl olması gerekir. Bu süre nikah tarihinden itibaren başlar.
Her iki taraf ya birlikte mahkemeye başvurmalıdır ya da biri dava açtığında diğeri mahkemede boşanmayı kabul etmelidir.
Taraflar; velayet, nafaka, mal paylaşımı, tazminat, soyadı, ev eşyaları gibi tüm konularda uzlaşmış olmalıdır.
Anlaşmalı boşanmanın geçerli olabilmesi için eşlerin duruşmaya bizzat katılarak iradelerini özgürce beyan etmeleri şarttır. Vekil aracılığıyla boşanma mümkün değildir.
Anlaşmalı boşanma davasının en önemli unsurlarından biri boşanma protokolüdür. Bu belge, eşlerin boşanma ve sonrasındaki tüm hak ve yükümlülükleri konusunda uzlaştıklarını gösteren resmi belgedir.
Tarafların boşanmayı kabul ettiklerine dair açık beyan
Velayet düzenlemesi (çocuk varsa)
Nafaka miktarı (varsa iştirak veya yoksulluk nafakası)
Tazminat talepleri (maddi/manevi)
Mal paylaşımı ve ev eşyalarının durumu
Kadının soyadı kullanıp kullanmayacağı
Hazırlanan protokol hem taraflarca imzalanmalı hem de mahkemeye sunulmalıdır.
Dava, aile mahkemesine hitaben yazılan bir dilekçe ile başlatılır. Dilekçede tarafların kimlik bilgileri, evlenme tarihleri, anlaşmalı boşanmak istedikleri ve protokol ekli olduğu belirtilmelidir.
Nüfus kayıt örneği
Evlilik cüzdanı fotokopisi
Anlaşmalı boşanma protokolü (imzalı)
Varsa çocuklara dair belgeler (doğum belgeleri, öğrenci belgesi vs.)
Mahkeme, dilekçenin ardından duruşma günü verir. Genellikle tek celsede sonuçlanır. Taraflar duruşmaya bizzat katılmak zorundadır.
Anlaşmalı boşanma davaları çekişmeli boşanmalara göre çok daha kısa sürede sonuçlanır. Tüm evraklar eksiksiz hazırlanmış ve taraflar anlaşmışsa, dava tek celsede sonuçlanabilir. Genellikle 1-2 hafta içinde duruşma tarihi verilir ve duruşma günü mahkeme boşanma kararını açıklayabilir.
2025 yılı itibarıyla anlaşmalı boşanma davası için bazı yargılama giderleri ödenmesi gerekmektedir. Bu ücretler her yıl güncellenebilir:
Başvuru harcı: Yaklaşık 300-400 TL
Vekalet varsa avukatlık ücreti: Serbest piyasa koşullarına göre değişir
Protokol hazırlanması, noter onayı veya danışmanlık ücretleri (isteğe bağlı)
Hızlı sonuçlanır: Çekişmeli boşanmalara göre çok daha kısa sürede biter.
Taraflar yıpranmaz: Medeni şekilde boşanma sağlanır, mahkeme salonlarında yaşanacak tartışmalar önlenir.
Çocuklar daha az etkilenir: Taraflar ortak velayet veya düzenli görüşme gibi konularda anlaşarak çocukların psikolojisini koruyabilir.
Ekonomik çözümdür: Uzun süren davalar yerine tek celselik mahkeme süreci maddi açıdan daha uygundur.
1. Avukatsız anlaşmalı boşanma olur mu?
Evet, taraflar isterse avukatsız da boşanabilir. Ancak protokol hazırlanırken hukuki destek almak hata riskini azaltır.
2. Protokolde anlaşmazlık çıkarsa ne olur?
Taraflardan biri mahkemede protokole aykırı bir talepte bulunursa, anlaşmalı boşanma davası reddedilebilir ve süreç çekişmeliye dönebilir.
3. Boşanma sonrası protokol değiştirilebilir mi?
Nafaka, velayet gibi konularda şartların değişmesi durumunda yeniden dava açılarak protokol güncellenebilir.
Anlaşmalı boşanma, tarafların medeni şekilde ayrılmasını sağlayan, yargı sistemini yormayan ve aile bireylerinin yıpranmasını önleyen çağdaş bir çözümdür. 2025 yılında da aile mahkemelerinde en çok başvurulan dava türlerinden biri olmaya devam etmektedir. Ancak sürecin sorunsuz işlemesi için profesyonel destek almak, taraflar arasında olası gerginlikleri önleyebilir.