Denetimli Serbestlik ile ilgili kapsamlı bir araştırma
Ülkemizde Denetimli Serbestlik kapsam olarak her geçen artan bir alan haline gelmiştir. Denetimli Serbestlik ile hükümlüler cezalarının bir kısmını ceza infaz kurumlarının dışında infaz etmektedirler. Denetimli serbestlik ile ilgili bilinmeyen her şeyi araştırdık.
Editör: adalet.tv
17 Temmuz 2020 - 12:37
Denetimli Serbestlik (DS) ile ilgili bütün detaylar:
Denetimli serbestlik, "Mahkemece belirtilen koşullar ve süre içinde, denetim ve denetleme planı doğrultusunda şüpheli, sanık veya hükümlünün toplumla bütünleşmesi açısından ihtiyaç duyduğu her türlü hizmet, program ve kaynakların sağlandığı toplum temelli bir uygulamayı" ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle denetimli serbestlik, hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilerek, tekrar suç işlemelerinin önlenmesi, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin takip edilmesi, madde bağımlılarının rehabilitasyonu, mağdurların uğradıkları zararın giderilmesi ve bu yolla toplumun korunmasıdır.
Temel İlkeler: İnsan onuruna saygı ve dürüstlük: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; insan haklarına saygı, dürüstlük ve kararlılık çerçevesinde hareket eder; görevlerini yerine getirirken aşağılayıcı, onur kırıcı veya küçük düşürücü davranışlarda bulunamaz.
Gizlilik: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; suçtan zarar gören, şüpheli, sanık, hükümlü ya da bunların ailesi hakkında öğrenmiş olduğu bilgilerin veya düzenlediği raporların gizliliğini korumak zorundadır. Bu bilgiler kanunun zorunlu kıldığı hâller dışında hiçbir kurum ve kişiye verilemez.
Tarafsızlık: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; görevleri ile ilgili belgeleri inceleyebilir; ancak buradan elde ettiği bilgilerle ilgili olarak soruşturmanın gizliliği ilkesine uymak, tarafsızlığına gölge düşürecek davranış ve ilişkilerden kaçınmak ve davanın taraflarına eşit uzaklıkta olmak zorundadır.
Çocuğun yüksek yararı: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; yetişkin ve çocuklar hakkında yürütülecek işlemler ayrı ayrı yapılır ve çocukların yüksek yararının korunmasına özen gösterilir.
Daire Başkanlığının Görevleri
a) Şube müdürlükleri ve bürolar ile koruma kurullarının genel amaç ve politikalar çerçevesinde düzenli ve verimli çalışmalarını sağlamak.
b) Denetimli serbestlik, yardım ve koruma hizmetlerini geliştirmek, bu konuda projeler hazırlamak, hükümlülerin yeniden suç işlemesinin önlenmesi ve topluma kazandırılmasını sağlayıcı etkenleri güçlendirmek amacına yönelik; eğitsel, kültürel, bilimsel, sosyal ve benzeri çalışmalar yapmak, gerektiğinde bununla ilgili olarak üniversiteler, eğitim kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile koordineli çalışmak.
c) Şube müdürlüklerince hazırlanan bir sonraki yıla ait yıllık iş programları ve bu programlara ait projeler ile o yıla ait çalışma raporlarını her yıl Genel Müdürlüğe sunmak; Genel Müdürlükçe yayınlanacak yıllık faaliyet raporunu yönetsel, işlevsel ve sayısal verilere önem vererek hazırlamak.
ç) Şube müdürlükleri bulunmayan ilçelerde büroların kurulmasını veya kaldırılmasını Genel Müdürlüğe önermek.
d) Şube müdürlükleri, bürolar ve koruma kurullarının yönetim, denetim ve gözetim görevlerini yürütmek.
e) Şube müdürlükleri, bürolar ve koruma kurullarının çalışmaları ile ilgili her türlü karar ve işlemi yürütmek ve görevleri ile ilgili Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan vakıf ve dernekler ile uygun görülen gönüllü gerçek ve tüzel kişilerle iş birliği yapmak, bu amaçla eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmak.
f) Görev alanına giren kanun ve düzenleyici işlemlerdeki ihtiyaçlara ilişkin inceleme ve araştırmada bulunarak bunlara ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması için gerekirse tasarılar hazırlayarak Genel Müdürlüğe öneride bulunmak.
g) Denetimli serbestlik altında bulunanlardan toplum için tehlike hâli taşıyanlara özel dikkat gösterilmesini sağlamak, gereken önlemleri almak ve bunlara özgü iyileştirme tedbirlerini geliştirmek.
ğ) Görev alanına giren konularda çocuk ve gençlere özel dikkat gösterilmesini, özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya bu etkiyi doğuran her türlü madde kullanımı ve aile içi şiddet söz konusu olduğunda, koruyucu ve tedavi edici yöntemlerin özenle uygulanmasını sağlamak.
h) Görev alanına giren konularda; bilgilerin, verilerin ve dosyaların elektronik ortama girilmesini, aktarılmasını, elektronik ortamda tutulmasını ve paylaşımının bu ortamda sağlanmasını koordine etmek ve bunları izlemek.
ı) Danışma Kurulunun yazı işleri hizmetlerini yürütmek.
i) Kanunlarla öngörülen denetimli serbestlik tedbirine ilişkin görevleri yapmak.
Koruma Kurulları Nedir?
5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu kapsamında kurulan ve yeniden suç işlemenin önlenmesi ve suçtan zarar görenlere verilen zararın telafi edilmesinde önemli görevleri olan koruma kurulları; suçtan zarar görenler ile ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülere “yardımcı olmak” üzere oluşturulmuştur.
Yeniden suç işlemenin önlenmesi ve mağdura verilen zararın telafi edilmesinde önemli görevleri olan koruma kurulları; suçtan zarar görenlerin suç nedeniyle karşılaştıkları psiko-sosyal ve ekonomik sorunların giderilmesi, suçun etki ve sonuçlarının en aza indirilmesi ile ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülerin yeniden topluma kazandırılmaları amacıyla gereksinim duydukları konularda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ile destek olmak üzere kurulmuştur.
Koruma Kurullarının Görevleri Nelerdir?
Kurulların görevleri şunlardır:
1) Suçtan zarar gören kişilerin suç nedeniyle karşılaştıkları, sosyal, ekonomik ve psikolojik sorunların çözümünde yardımcı olmak.
2) Ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülerin meslek veya sanat edinmelerinde, iş bulmalarında, sanat sahibi olanlar ile tarım işletmeciliği yapmak isteyenlere araç ve kredi sağlanmasında, işyeri açmak isteyenlere yardım edilmesinde ve karşılaştıkları diğer güçlüklerin çözümünde yardımcı olmak.
3) Ceza infaz kurumundan salıverilen çocuk ve genç hükümlülerin öğrenimlerine devam etmelerini sağlamaya yönelik her türlü tedbiri almak; salıverilen diğer hükümlülere de bu konuda yardımcı olmak.
4) Suçtan zarar gören veya ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülere öğrenimlerine devam etmelerini sağlamaya yönelik şube müdürlüğü tarafından hazırlanan projeleri görüşmek ve karara bağlamak.
5) Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak.
Koruma Kurulları Üyeleri Kimlerden Oluşur?
-Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendireceği Cumhuriyet başsavcı vekili ya da Cumhuriyet savcısı,
-Baro temsilcisi,
-Belediye başkanı veya görevlendireceği yardımcısı,
-Denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube müdürü,
-Cumhuriyet başsavcısı tarafından belirlenecek bir ceza infaz kurumu müdürü,
-Millî eğitim müdürü,
-Sosyal hizmetler müdürü,
-Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı temsilcisi,
-Teşkilatı bulunan yerlerde Türkiye İş Kurumu müdürü,
-Ziraat ve Halk Bankası müdürleri,
-Varsa ticaret ve sanayi odaları, ziraat odaları, borsalar, esnaf ve sanatkârlar birliği yöneticileri ile varsa kamuya ait fabrikalar
-İstekleri hâlinde o yerde şubesi bulunan kamuya yararlı dernek veya vakıflar ve özel bankaların yönetici seviyesindeki temsilcilerinden Cumhuriyet başsavcısı tarafından uygun görülenlerin katılımı ile oluşur.
Koruma Kurullarına Nasıl Başvurulur?
Kurullara; Suçtan zarar görenler, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlüler ile bunların kanunî temsilcileri veya avukatları başvurabilir.
Koruma kurullarına başvurular, ilgililer tarafından dilekçe ile yerleşim yerindeki şube müdürlüğü veya büroya yapılır.
Başvuruda; başvuruyu yapan kişinin kimlik bilgilerini gösterir belge, yerleşim yeri belgesi, suçtan zarar gören kişiler bakımından kesinleşmiş mahkeme kararı veya soruşturma veya kovuşturma evresinde ilgili merciin yazısı, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlüler için "Salıverilen Hükümlüye Ait Durum Bildirme Formu", talep konusu dikkate alınarak ekonomik durumunu gösteren belgeler, varsa Türkiye İş Kurumu kayıt belgesi veya numarası ile eğitim veya mesleki durumunu gösterir belge, şube müdürlüğünce gerekli görülen diğer belgeler istenir.
Koruma Kurullarına Yapılan Başvurular Nasıl Değerlendirilir?
Eksik belgesi bulunmayan başvurular en kısa sürede şube müdürlüğünce incelenir ve en yakın kurul toplantı gününe kadar hazır hale getirilir.
Koruma Kurulları kişinin talebini değerlendirirken; dosyasını göz önünde bulundurur ve talebe bağlı kalmaksızın en uygun yardımı sağlar.
Talep edilen yardımla ilgili proje, sertifika veya çalışmalar mutlaka istenir ve bunlar kişi ile birlikte değerlendirilir. Kişinin yapması gereken çalışmalar veya katkı sağlayacağı hususlar gözden geçirilir ve kişilerin çalışmalara aktif olarak katılımı sağlanır.
Kişilerin talepleriyle ilgili çalışmaların, bir ay içerisinde tamamlanarak koruma kurulunda görüşülmesi sağlanır. Koruma kurulunda, dosyanın daha ayrıntılı hazırlanmasına veya başka çalışmaların yapılmasına karar verilmesi halinde, eksiklikler veya yapılacak çalışmalar da aynı süre içerisinde tamamlanır.
Koruma Kurullarınca Hazırlanan Projeler Nelerdir?
Koruma kurulu çalışmalarının önemli bir kısmını mesleki eğitim projeleri oluşturmaktadır. Bu kapsamda; suçtan zarar görenler ile ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin iyileştirilmesi, topluma kazandırılması ve diğer ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla başta Türkiye İş Kurumu olmak üzere çeşitli kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapılarak iş ve meslek edindirme projeleri hazırlanmaktadır.
Denetimli serbestlik, "Mahkemece belirtilen koşullar ve süre içinde, denetim ve denetleme planı doğrultusunda şüpheli, sanık veya hükümlünün toplumla bütünleşmesi açısından ihtiyaç duyduğu her türlü hizmet, program ve kaynakların sağlandığı toplum temelli bir uygulamayı" ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle denetimli serbestlik, hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilerek, tekrar suç işlemelerinin önlenmesi, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin takip edilmesi, madde bağımlılarının rehabilitasyonu, mağdurların uğradıkları zararın giderilmesi ve bu yolla toplumun korunmasıdır.
Temel İlkeler: İnsan onuruna saygı ve dürüstlük: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; insan haklarına saygı, dürüstlük ve kararlılık çerçevesinde hareket eder; görevlerini yerine getirirken aşağılayıcı, onur kırıcı veya küçük düşürücü davranışlarda bulunamaz.
Gizlilik: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; suçtan zarar gören, şüpheli, sanık, hükümlü ya da bunların ailesi hakkında öğrenmiş olduğu bilgilerin veya düzenlediği raporların gizliliğini korumak zorundadır. Bu bilgiler kanunun zorunlu kıldığı hâller dışında hiçbir kurum ve kişiye verilemez.
Tarafsızlık: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; görevleri ile ilgili belgeleri inceleyebilir; ancak buradan elde ettiği bilgilerle ilgili olarak soruşturmanın gizliliği ilkesine uymak, tarafsızlığına gölge düşürecek davranış ve ilişkilerden kaçınmak ve davanın taraflarına eşit uzaklıkta olmak zorundadır.
Çocuğun yüksek yararı: Denetimli serbestlik ve yardım ile koruma hizmetlerinde görev alanlar; yetişkin ve çocuklar hakkında yürütülecek işlemler ayrı ayrı yapılır ve çocukların yüksek yararının korunmasına özen gösterilir.
Daire Başkanlığının Görevleri
a) Şube müdürlükleri ve bürolar ile koruma kurullarının genel amaç ve politikalar çerçevesinde düzenli ve verimli çalışmalarını sağlamak.
b) Denetimli serbestlik, yardım ve koruma hizmetlerini geliştirmek, bu konuda projeler hazırlamak, hükümlülerin yeniden suç işlemesinin önlenmesi ve topluma kazandırılmasını sağlayıcı etkenleri güçlendirmek amacına yönelik; eğitsel, kültürel, bilimsel, sosyal ve benzeri çalışmalar yapmak, gerektiğinde bununla ilgili olarak üniversiteler, eğitim kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile koordineli çalışmak.
c) Şube müdürlüklerince hazırlanan bir sonraki yıla ait yıllık iş programları ve bu programlara ait projeler ile o yıla ait çalışma raporlarını her yıl Genel Müdürlüğe sunmak; Genel Müdürlükçe yayınlanacak yıllık faaliyet raporunu yönetsel, işlevsel ve sayısal verilere önem vererek hazırlamak.
ç) Şube müdürlükleri bulunmayan ilçelerde büroların kurulmasını veya kaldırılmasını Genel Müdürlüğe önermek.
d) Şube müdürlükleri, bürolar ve koruma kurullarının yönetim, denetim ve gözetim görevlerini yürütmek.
e) Şube müdürlükleri, bürolar ve koruma kurullarının çalışmaları ile ilgili her türlü karar ve işlemi yürütmek ve görevleri ile ilgili Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan vakıf ve dernekler ile uygun görülen gönüllü gerçek ve tüzel kişilerle iş birliği yapmak, bu amaçla eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmak.
f) Görev alanına giren kanun ve düzenleyici işlemlerdeki ihtiyaçlara ilişkin inceleme ve araştırmada bulunarak bunlara ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması için gerekirse tasarılar hazırlayarak Genel Müdürlüğe öneride bulunmak.
g) Denetimli serbestlik altında bulunanlardan toplum için tehlike hâli taşıyanlara özel dikkat gösterilmesini sağlamak, gereken önlemleri almak ve bunlara özgü iyileştirme tedbirlerini geliştirmek.
ğ) Görev alanına giren konularda çocuk ve gençlere özel dikkat gösterilmesini, özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya bu etkiyi doğuran her türlü madde kullanımı ve aile içi şiddet söz konusu olduğunda, koruyucu ve tedavi edici yöntemlerin özenle uygulanmasını sağlamak.
h) Görev alanına giren konularda; bilgilerin, verilerin ve dosyaların elektronik ortama girilmesini, aktarılmasını, elektronik ortamda tutulmasını ve paylaşımının bu ortamda sağlanmasını koordine etmek ve bunları izlemek.
ı) Danışma Kurulunun yazı işleri hizmetlerini yürütmek.
i) Kanunlarla öngörülen denetimli serbestlik tedbirine ilişkin görevleri yapmak.
Koruma Kurulları Nedir?
5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu kapsamında kurulan ve yeniden suç işlemenin önlenmesi ve suçtan zarar görenlere verilen zararın telafi edilmesinde önemli görevleri olan koruma kurulları; suçtan zarar görenler ile ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülere “yardımcı olmak” üzere oluşturulmuştur.
Yeniden suç işlemenin önlenmesi ve mağdura verilen zararın telafi edilmesinde önemli görevleri olan koruma kurulları; suçtan zarar görenlerin suç nedeniyle karşılaştıkları psiko-sosyal ve ekonomik sorunların giderilmesi, suçun etki ve sonuçlarının en aza indirilmesi ile ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülerin yeniden topluma kazandırılmaları amacıyla gereksinim duydukları konularda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ile destek olmak üzere kurulmuştur.
Koruma Kurullarının Görevleri Nelerdir?
Kurulların görevleri şunlardır:
1) Suçtan zarar gören kişilerin suç nedeniyle karşılaştıkları, sosyal, ekonomik ve psikolojik sorunların çözümünde yardımcı olmak.
2) Ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülerin meslek veya sanat edinmelerinde, iş bulmalarında, sanat sahibi olanlar ile tarım işletmeciliği yapmak isteyenlere araç ve kredi sağlanmasında, işyeri açmak isteyenlere yardım edilmesinde ve karşılaştıkları diğer güçlüklerin çözümünde yardımcı olmak.
3) Ceza infaz kurumundan salıverilen çocuk ve genç hükümlülerin öğrenimlerine devam etmelerini sağlamaya yönelik her türlü tedbiri almak; salıverilen diğer hükümlülere de bu konuda yardımcı olmak.
4) Suçtan zarar gören veya ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülere öğrenimlerine devam etmelerini sağlamaya yönelik şube müdürlüğü tarafından hazırlanan projeleri görüşmek ve karara bağlamak.
5) Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak.
Koruma Kurulları Üyeleri Kimlerden Oluşur?
-Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendireceği Cumhuriyet başsavcı vekili ya da Cumhuriyet savcısı,
-Baro temsilcisi,
-Belediye başkanı veya görevlendireceği yardımcısı,
-Denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube müdürü,
-Cumhuriyet başsavcısı tarafından belirlenecek bir ceza infaz kurumu müdürü,
-Millî eğitim müdürü,
-Sosyal hizmetler müdürü,
-Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı temsilcisi,
-Teşkilatı bulunan yerlerde Türkiye İş Kurumu müdürü,
-Ziraat ve Halk Bankası müdürleri,
-Varsa ticaret ve sanayi odaları, ziraat odaları, borsalar, esnaf ve sanatkârlar birliği yöneticileri ile varsa kamuya ait fabrikalar
-İstekleri hâlinde o yerde şubesi bulunan kamuya yararlı dernek veya vakıflar ve özel bankaların yönetici seviyesindeki temsilcilerinden Cumhuriyet başsavcısı tarafından uygun görülenlerin katılımı ile oluşur.
Koruma Kurullarına Nasıl Başvurulur?
Kurullara; Suçtan zarar görenler, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlüler ile bunların kanunî temsilcileri veya avukatları başvurabilir.
Koruma kurullarına başvurular, ilgililer tarafından dilekçe ile yerleşim yerindeki şube müdürlüğü veya büroya yapılır.
Başvuruda; başvuruyu yapan kişinin kimlik bilgilerini gösterir belge, yerleşim yeri belgesi, suçtan zarar gören kişiler bakımından kesinleşmiş mahkeme kararı veya soruşturma veya kovuşturma evresinde ilgili merciin yazısı, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlüler için "Salıverilen Hükümlüye Ait Durum Bildirme Formu", talep konusu dikkate alınarak ekonomik durumunu gösteren belgeler, varsa Türkiye İş Kurumu kayıt belgesi veya numarası ile eğitim veya mesleki durumunu gösterir belge, şube müdürlüğünce gerekli görülen diğer belgeler istenir.
Koruma Kurullarına Yapılan Başvurular Nasıl Değerlendirilir?
Eksik belgesi bulunmayan başvurular en kısa sürede şube müdürlüğünce incelenir ve en yakın kurul toplantı gününe kadar hazır hale getirilir.
Koruma Kurulları kişinin talebini değerlendirirken; dosyasını göz önünde bulundurur ve talebe bağlı kalmaksızın en uygun yardımı sağlar.
Talep edilen yardımla ilgili proje, sertifika veya çalışmalar mutlaka istenir ve bunlar kişi ile birlikte değerlendirilir. Kişinin yapması gereken çalışmalar veya katkı sağlayacağı hususlar gözden geçirilir ve kişilerin çalışmalara aktif olarak katılımı sağlanır.
Kişilerin talepleriyle ilgili çalışmaların, bir ay içerisinde tamamlanarak koruma kurulunda görüşülmesi sağlanır. Koruma kurulunda, dosyanın daha ayrıntılı hazırlanmasına veya başka çalışmaların yapılmasına karar verilmesi halinde, eksiklikler veya yapılacak çalışmalar da aynı süre içerisinde tamamlanır.
Koruma Kurullarınca Hazırlanan Projeler Nelerdir?
Koruma kurulu çalışmalarının önemli bir kısmını mesleki eğitim projeleri oluşturmaktadır. Bu kapsamda; suçtan zarar görenler ile ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin iyileştirilmesi, topluma kazandırılması ve diğer ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla başta Türkiye İş Kurumu olmak üzere çeşitli kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapılarak iş ve meslek edindirme projeleri hazırlanmaktadır.
