ASELSAN'ın gözü uzayda

GÖKSEL YILDIRIM - ASELSAN, uydu teknolojilerinde yaptığı yatırımlarla ülkeye milli teknolojiler kazandırıyor.

ASELSAN, Türkiye'nin son dönemdeki uydu/uzay yol haritası doğrultusunda, uydu teknolojilerine yönelik çalışmalarına hız verdi ve uydu teknolojilerinin farklı bileşenlerinde ürün ve sunduğu hizmetler ile önemli roller üstlendi. ASELSAN, Türkiye'nin küresel rekabet gücünü artıracak, ekonomik ve teknolojik bağımsızlığını sağlayan kritik teknolojilerin yer aldığı Milli Teknoloji Hamlesi yaklaşımı doğrultusunda uydu teknolojileri alanında bir dizi hamle yaptı.

2000'li yıllarda hazır alınan ürünlerle sağlanan uydu haberleşme sistem çözümleri, son yıllarda milli çözümler geliştirilerek yurt dışı bağımlılığı ortadan kalktı. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonundaki proje destekleriyle uydu modemleri, RF sistemler, anten sistemleri, yazılımlar, uydu sistemlerinde haberleşme altyapısını sağlayacak ekipmanlar yerli ve milli firmalarla kurulan ekosistem ile zenginleştirildi. Bu çalışmalar sırasında yan sanayii ve KOBİ'lerin yanı sıra üniversitelerle de yoğun işbirliği içinde çalışmalar yapıldı. ASELSAN, yeni teknoloji ve tasarımlarını uydu teknolojileri alanında da artırmaya devam etti.

ASELSAN, Türkiye'de ve yurt dışındaki artan ihtiyaçları da kapsayacak şekilde kara, hava ve deniz platformları için uydu yer kontrol merkezleri de dahil olmak üzere milli ve güvenilir uydu haberleşmesi çözümleri ile sahada yer alıyor.

Şirket, uzay sistemlerine yönelik genel sınıflandırma çerçevesinde uzay ve uydu teknolojilerine ilişkin stratejik hedef olarak; uzay kesiminde (yörüngeye yerleştirilen uzay aracı ve/veya uydu) temelde görev yükü ve haberleşme alt sistemlerine, yer kesiminde sabit ve taşınabilir yer istasyonları ve kontrol merkezleri ile tüm platformlar için uydu haberleşme terminallerine yönelik çalışmalarını yoğun şekilde sürdürüyor.

- Uydudan yüksek hızda veri indirme ihtiyacına çözüm

ASELSAN'ın uydu/uzay teknolojilerine yönelik yaptığı çalışmalardan biri Yüksek Hızlı X-Bant Verici Birimi'ne yönelik olarak hayata geçirildi.

Yer gözlem uyduları alçak yörüngede (LEO) hareket ederken yer istasyonunun görüş açısına girdiği zaman diliminde görüntüleri indirebiliyor. 500-800 kilometre aralığındaki irtifaya sahip yörüngede görev yapan uydular saniyede ortalama 7,5 kilometre hızla hareket ediyor ve Ankara'da konumlandırılmış bir yer istasyonunun görüş açısında ise ortalama 8 ile 10 dakika kalabiliyor. Görüş açısının sağlandığı zaman dilimleri sınırlı olduğu için görüntülerin aşağı indirilme hızı kritik önem taşıyor.

Uydunun yer istasyonunun görüş açısına girdiği ve görüş açısından çıktığı zaman dilimlerinde uydu ile yer istasyonu arasındaki mesafe fazla oluyor, yer istasyonuna yaklaştığı ve yer istasyonunun tam tepesinden geçtiği zaman dilimlerinde ise uydu ile yer istasyonu arasındaki mesafe azalıyor.

Uydunun geçişi sırasında haberleşme kanalının karakteristiğinde bir değişiklik olmadığı durumda yakın mesafelerde uzak mesafelere göre daha yüksek veri hızı elde edilmesi mümkün oluyor. Mevcut LEO uydularda kullanılan ve X-bantta yayın yapan sistemler yer istasyonunun görüş açısındayken sabit veri hızı ile indirme yapıyor. Bu durum uydunun yer istasyonuna yaklaştığı ve yer istasyonunun tam tepesinden geçtiği sırada daha yüksek hızda veri indirme imkanına engel teşkil ediyor.

Gelişen uydular ve uzaktan algılama teknolojileri ile paralel olarak bu uydular tarafından oluşturulan görüntülerin boyutları da artıyor. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından yer gözlem uyduları için X-bantta ayrılan frekans bandı sabit ve 8025 MHz-8400 MHz aralığını kapsıyor. Bu durum daha fazla bant genişliği kullanımını engelliyor ve mevcut 375 MHz genişliğindeki frekans bandının daha verimli kullanılması için farklı teknolojiler kullanılmasını teşvik ediyor.

ASELSAN tarafından geliştirilen Yüksek Hızlı X-Bant Verici Birimi, geleneksel vericilere göre frekans bandını daha verimli kullanıyor ve değişken veri hızı desteği ile yer istasyonu üzerinden geçerken maksimum veri indirme imkanı sunuyor.

Uydu yörüngesinde ilerlerken yer istasyonuna yakın olduğu zaman dilimlerinde geleneksel verici birimleri ile ortalama 2 birim sürede uydudan yer istasyonuna indirilen veri, Yüksek Hızlı X-Bant Verici Birimi ile 1 birim sürede indirilebiliyor. Ayrıca tüm geçiş süresince Yüksek Hızlı X-Bant Verici Birimi ile indirilen toplam veri miktarı geleneksel verici birimlerine göre 1,5 kat fazla oluyor.