Uluslararası mahkeme, Ruanda soykırımından sorumlu tutulan Kabuga'nın "mahkum edilmeme" kararını onadı
Uluslararası Ceza Mahkemeleri Rezidüel Mekanizması (IRMCT) Temyiz Dairesi, Ruanda soykırımından sorumlu tutulan Felicien Kabuga'nın "şiddetli demans" nedeniyle "mahkum edilmeme" kararını onadı.
Hollanda'nın idari başkenti Lahey'deki IRMCT tarafından açıklanan Temyiz Dairesi kararında, Kabuga'nın "şiddetli demans" nedeniyle yargılanmasına devam edilmemesine ilişkin savcılık ve müdafilerin itirazları ele alındı.
Kararda, Kabuga'nın "mahkum edilmeme" kararına yönelik savcılığın itirazı oy birliğiyle reddedildi.
Mağdurların adaletin sağlanması için uzun süredir beklediği kaydedilen kararda, Kabuga'nın "şiddetli demans" halindeyken yargılanmasının adaletin sağlanması anlamına gelmeyeceği belirtildi.
Öte yandan yargılamanın mahkumiyetle sonuçlanmayan alternatif bir yolla devam edilmesine ilişkin Kabuga'nın avukatları tarafından yapılan itirazın haklı bulunduğu kararda, mahkemenin alternatif bir yargılama geliştirme yetkisi olmadığına hükmedildi.
Kararda dosyanın, yargılamanın süresiz olarak durdurulması ve Kabuga'nın tutukluluk halinin ivedilikle gözden geçirilmesi için ilgili daireye gönderildiği aktarıldı.
- Kabuga'nın "mahkum edilmeme"si kararı verilmişti
IRMCT Dava Dairesi 6 Haziran 2023 tarihli kararında, Kabuga'nın, "şiddetli demans"a yakalanması nedeniyle mahkum edilmeyeceğini açıklamıştı.
Kararda, soykırım ve insanlığa karşı suçlardan yargılanan 88 yaşındaki Kabuga'nın sağlığını geri dönülemeyecek ve onarılamayacak şekilde kaybettiği gerekçesiyle yargılamaya devam edilemeyeceğine hükmedilmişti.
Savcılık ve Kabuga'nın avukatları kararı temyiz dairesine taşımıştı.
- Soykırımı finanse etmekle suçlandı
IRMCT Savcılığı, soykırımı finanse etmek ve kurduğu radyodan soykırım propagandası yapmakla suçladığı Kabuga'nın, Tutsilere karşı işlenen soykırımında kilit rol oynadığını iddia etmişti.
Savcılık, Kabuga'nın sahibi olduğu RTLM Radyosu'nun 8 Temmuz 1993 - 31 Temmuz 1994'te Tutsiler aleyhine yapılan propagandanın başlamasının yanı sıra Tutsilere karşı nefretin oluşması, yayılması ve soykırıma dönüşmesinde en etkili araç olduğunu belirtmişti.
Ruanda'nın en zenginlerinden olan ve dönemin yönetici elitleriyle yakın ilişki kuran Kabuga'nın, Ruanda Silahlı Kuvvetleri (FAR) ve Interahamwe Hutu milislerinin Tutsilere karşı işlediği suçları finanse ettiği aktarılmıştı.
Ruanda'da Hutu etnik grubuna bağlı milis güçlerin Tutsi ve muhalif Hutulara karşı gerçekleştirdiği soykırımda 100 günde 800 bin kişi hayatını kaybetmişti.
- Yargılama süreci
Temmuz 1994'te İsviçre'ye sığınan ve bu ülkeden sınır dışı edildikten sonra Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne giden Kabuga, Temmuz 1997'de ve 2003'te Kenya'nın başkenti Nairobi'de düzenlenen polis operasyonlarından kaçmayı başarmıştı.
Mayıs 2020'de Paris'in banliyölerinden Asnieres-Sur-Seine'de sahte kimlikle yaşadığı evinde gözaltına alınan Kabuga, Paris Temyiz Mahkemesindeki adli işlemlerinin ardından soykırım ve insanlığa karşı suç işlemekten yargılanmak üzere IRMCT'ye teslim edilmişti.
IRMCT nezdinde ilk kez 12 Kasım 2020'de hakim karşısına çıkan Kabuga, hakkındaki suçlamalara sessiz kalmış, avukatları ise müvekkilinin sessizliğinin "suçlamaları kabul etmediği" anlamına geldiğini belirtmişti.