Cezaevleri Psiko-Sosyal Programlar nelerdir

Adalet Bakanlığı ceza infaz kurumlarında pisko-sosyal programlara son derece önem vermektedir.

Bireysel Çalışma Yöntemi; 
Kendisiyle, birbiriyle ve bulundukları çevredeki koşullarla ilişkilerinde güçlüğü olan kişilerin psikolojik ve sosyal fonksiyonlarını desteklemektir.

Grup Çalışma Yöntemi;
Küçük insan gurupları yoluyla bireyde ve çevrede arzulanan değişimleri yaparak bireyin gereksinimlerinin karşılanması ve sorunlarının çözülmesine yardım etme sürecini içine alan bir yöntemdir. Hükümlü tutuklulara yönelik olarak geliştirilen psiko sosyal serviste görevli uygulayıcı eğitimini alan psikolog ve sosyal çalışmacılar tarafından uygulanan Davranış Programları aşağıdadır.

Önce Düşün (Genel Suçlu Davranış Programı) :
"Önce Düşün" Programı hükümlülere yönelik olarak hazırlanmış 23 oturumdan oluşan bir programdır. Oturumlar 90 dakikadır. Program problem çözme adımları ile başlamakta, bu becerilerin geliştirilmesi çalışmaları ile devam etmektedir.

Programda, problemler hakkında düşünme ve gerçek yaşam koşullarında sorun çözme becerilerinin geliştirilmesine, bu becerilerin suç oluşturan davranış sorununa uygulanması ve gelecekteki suç oluşturan davranış riskinin azaltılmasına yardımcı olmak amaçlanmaktadır.

Salıverilme Öncesi Mahkum Gelişim Programı :
Program, şartlı tahliyeleri yaklaşan hükümlülere yönelik olarak hazırlanmıştır ve 10 oturumdan oluşmaktadır. Her oturum 90 dakika sürecek şekilde tasarlanmıştır.

Program sırasıyla; iletişim becerileri, sorun çözme, müzakere becerileri, karar verme, aile ve arkadaşlarla ilişkiler kurma, yapılandırılmış faaliyetler ve stres yönetimi, haklar, sorumluluklar ve sosyal yardımlar ve gelecek planlaması oturumlarından oluşmaktadır. Tüm oturumlar hükümlülerin yeni beceriler edinmeye başlamasına ve mevcut becerilerini geliştirmelerine olanak sağlamaktadır.

Program başarılı bir salıverilme için hükümlülerin hangi becerilere ihtiyacı olduğu ile ilgili araştırmalara dayanmaktadır ve bu becerilerin edinilmesi ile ilgili olarak bilişsel davranışsal bir yaklaşım kullanılmaktadır. Yeniden suç işlemenin önlenmesi ve hayat planlaması gibi konular tüm oturumların odağını oluşturmaktadır.

İntihar ve Kendine Zarar Verme Konusunda Farkındalık Programı:
Ceza infaz kurumlarında intiharın önlenmesi ve intihar vakalarına yaklaşım konularında personelin bilgilendirilmesi, farkındalığın artırılması ve bu konularda müdahalede bulunacak kişilere yönelik ekip çalışmasını geliştirmeye yönelik hazırlanmış bir yaklaşım modelidir. Kurum personeline yönelik hazırlanmış ve 11 bölümden oluşan bir programdır. Programın içeriği Risk Değerlendirme, Bakım ve Gözetim, Ekip Çalışması, Vaka Değerlendirmeleri, Vakaya İlk Müdahale konularından oluşmaktadır.

Özel Gözetim ve Denetim Programı:
Model Cezaevi Projesi kapsamında geliştirilen ve  ceza infaz kurumu uzmanları tarafından uyarlanan bir programdır. 23 oturumdan oluşan programın amacı, katılımcıların öfke ve diğer olumsuz duygularının farkına varmalarını, bu olumsuz duygular sonucu ortaya çıkabilecek saldırgan davranışlardan kaçınmalarını ve bunları kontrol altına almak için gerekli becerileri kazanmalarını sağlamaktır. Oturumlar 60-90 dakika sürmektedir. Özel Gözetim ve Denetim Programında; Öfke ve Saldırganlık, Genel Uyarılmışlık ve Tetikleyicileri, Olumsuz Düşünceyi Durdurma Becerileri, Farklı Düşüncelere Odaklanmak, Öfke ve Saldırganlıkta Düşüncelerin Rolü, Algıları Yeniden Yapılandırmak, Problem Çözme Adımları, Geçiştirme ve Sorgulama Becerisi, Duyguların Tanımlanması gibi kişilerin öfke duyguları ile saldırganlık davranışlarını kontrol altına alma becerilerini geliştirmeye yönelik konu başlıkları yer almaktadır. 

Öfke Kontrolü Programı:
Bu grup çalışması programı 2 şer saatlik 10 oturumdan oluşmaktadır. Öfke Kontrolüne giriş niteliği taşıyan bu program, Bilişsel Davranışçı Yaklaşım temeline göre hazırlanmıştır.

Programın Amaçları;

-Katılımcıları öfkelenmelerine yol açan süreçler ve kendi davranışlarını izleme ihtiyacı konusunda bilinçlendirmek.
-Katılımcıları öfkeyi kontrol etme ihtiyacı konusunda eğitmek ve bu eğitimin yararlarını göstermek.
-Öfke kontrol tekniklerini geliştirmek.
Programda; öfkenin aşamaları, öfkenin fiziki belirtileri, problem çözme, kendini sakinleştirici ifadeler, kendini ortaya koyma, grup baskısı, özgüven ve yakın ilişkilerde öfke gibi konular üzerinde durulur. Program öfkenin başarılı bir şekilde kontrol edilmesinin kişiye getireceği kazançlar üzerinde durur. Bu program sadece hükümlüler için değil öfkesini kontrol etmekte zorlanan herkese uygulanabilecek bir program olmaktadır. Öfkeyi kontrol etmenin bastırmak olmadığı, kişinin öfkesinin anlık değil aşamalı bir süreçten geçerek oluştuğu ve eğer bu süreçler fark edilir ve etkili tekniklerle müdahale edilirse öfkenin yıkıcı sonuçları ile karşılaşılmayacağı konuları üzerinde durulmaktadır. Program oturumlara başlamadan önce ön test ve program sonrasında son test uygulamaları ile ölçülmekte ve geri bildirimler alınmaktadır.

Sigara Alkol Madde Bağımlılığı Programı (SAMBA) 
Ceza infaz kurumlarında bulunan sigara, alkol ve madde bağımlılarına yönelik yapılan çalışmalarda belirlenen sağlık politikaları doğrultusunda tedavi hizmetleri verilmekte, madde bağımlılığının önlenmesi, tedavi ve rehabilitasyonu çalışmaları üzerinde durulmaktadır. Bu kapsamda ceza infaz kurumlarında psiko-sosyal yardım servisi tarafından "Yapılandırılmış Ruhsal Değerlendirme ve Müdahale Programı (YARDM)" içerisinde sigara bağımlılığı ile ilgili bireysel çalışma üzerine bir modül bulunmakta, ayrıca Sigara Alkol ve Madde Bağımlılığı Programı (SAMBA) grup çalışmaları şeklinde uygulanmaktadır.

Kadın Hükümlü Tutuklular ile Çalışan Personelin Uzmanlaşmasına Yönelik Eğitim
Genel Müdürlüğümüz tarafından personelin çalışma kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla "Kadın Hükümlü Tutuklular ile Çalışan Personelin Uzmanlaşmasına Yönelik Hizmet İçi Eğitim Programı" geliştirilmiştir. Bu eğitime, kadın tutuklu hükümlüler ve yanlarında kalan 0-6 yaş arası çocuklarla doğrudan çalışan infaz ve koruma memurları katılmaktadır. Söz konusu eğitim ile ceza infaz kurumu personelinin kadın hükümlü tutuklulara ve onların yanlarında kalan çocuklarına yönelik uygun davranış biçimleri geliştirmeleri ve kadına yönelik şiddet konusunda farkındalık kazanmaları hedeflenmektedir. Eğitim içeriğinde kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet, kadın hakları, iletişim, stres yönetimi, doğru davranış biçimleri, annesinin yanında kalan çocuklar gibi alt başlıkların yer aldığı dört modülden oluşmaktadır.

Modüller;
1-Toplumda Kadın Olgusu
2- İletişim Becerilere ve Başetme Mekanizmalarının Güçlendirilmesi
3- Ceza İnfaz Kurumunda Kadın Hükümlü Tutuklu Olmak
4- Ceza İnfaz Kurumunda Annesinin Yanında Kalan Çocuklar