Anayasa Mahkemesi, bir mesleğin icra edilmesinde engel olarak gösterilen "yüz kızartıcı suç" ifadesine ilişkin önemli bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, bu ibarenin belirsizlik içerdiği ve temel haklardan biri olan çalışma hakkını öngörülemez şekilde sınırladığı gerekçesiyle Anayasa'ya aykırı olduğuna hükmetti. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren karar, yalnızca gümrük müşavirliğiyle sınırlı kalmayıp benzer düzenlemeler açısından da emsal niteliği taşıyor.
Başvuruya konu olan düzenleme, Gümrük Kanunu'nda gümrük müşaviri olabilmek için aranan şartlar arasında yer alan "yüz kızartıcı suç" ifadesine dayanıyordu. Kanunda, mesleğin icrasına engel teşkil eden bazı suçlar tek tek sayılırken, devamında "gibi yüz kızartıcı suçlar" şeklinde genel ve sınırları çizilmemiş bir ifadeye yer veriliyordu. Bu durumun Anayasa'ya aykırı olduğu iddiasıyla yapılan başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, söz konusu ibarenin hukuki güvenlik ilkesini ihlal ettiğine kanaat getirdi.
Kararda, hangi fiillerin "yüz kızartıcı suç" kapsamında değerlendirileceğine dair Türk Ceza Kanunu'nda dahi açık ve net bir tanım bulunmadığına dikkat çekildi. Yüksek Mahkeme, bir mesleğin icrasının belirli suçlardan mahkûm olmama şartına bağlanmasının mümkün olduğunu ancak bunun açık, belirli ve öngörülebilir şekilde düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Aksi halde, kamu otoritelerine geniş takdir yetkisi tanınmasının keyfi uygulamalara kapı aralayacağı ifade edildi.
Anayasa Mahkemesi kararında, çalışma ve meslek seçme özgürlüğünün Anayasa ile güvence altına alınan temel haklardan biri olduğunun altı çizildi. Bu hakka getirilecek sınırlamaların ise ancak kanunla, açık ve belirli kurallarla yapılabileceği belirtildi. "Yüz kızartıcı suç" gibi ucu açık kavramların, bireylerin geleceğe yönelik hukuki durumlarını öngörebilmelerini zorlaştırdığına işaret eden Mahkeme, bu tür düzenlemelerin hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleriyle bağdaşmadığını kaydetti.
Kararda, belirsiz kavramlarla oluşturulan sınırlamaların idare ve yargı makamlarına geniş yorum alanı tanıdığına dikkat çekilerek, bunun da kişiden kişiye değişen değerlendirmelere yol açabileceği ifade edildi. Yüksek Mahkeme, söz konusu ibarenin, mesleğin icrasına engel suçların kapsamını genişletebilecek nitelikte olduğunu ve bu yönüyle keyfiliğe karşı yeterli güvenceler içermediğini belirtti.
Anayasa Mahkemesi, tüm bu gerekçeler doğrultusunda Gümrük Kanunu'ndaki "yüz kızartıcı suç" ibaresini oy birliğiyle Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Kararda, temel hak ve özgürlüklerin ancak belirli ve öngörülebilir kurallarla sınırlandırılabileceği ilkesinin bir kez daha teyit edildiği ifade edildi.
Söz konusu iptal kararı, yalnızca gümrük müşavirliğiyle ilgili düzenlemeleri değil, mevzuatın farklı alanlarında yer alan benzer nitelikteki "yüz kızartıcı suç" ifadelerini de yakından ilgilendiriyor. Hukuk çevrelerinde, bu kararın ilerleyen süreçte farklı meslek gruplarına ilişkin düzenlemeler açısından da yol gösterici olacağı ve kanun koyucunun daha net, somut kriterler belirlemesi gerektiği yönünde değerlendirmeler yapılıyor.